پوکی استخوان بیماری خاموش و بیصدایی است که در آن استخوان بدلیل کاهش محتویات داخل آن یا کاهش تراکم استخوان (کلسیم، ویتامین دی، منیزیم و غیره ) پوک و شکننده میشود.این بیماری مزمن، از ستون مهره ها شروع میشود که شایع ترین نوع آن میباشد.وخیم ترین شکستگی ناشی از این بیماری، شکستگی لگن است، که منجر به ناتوانی، وابستگی به دیگران و در نهایت به مرگ زودرس می انجامد.به دنبال اولین شکستگی با حداقل ضربه خطر شکستگی های بعدی (ثانویه) به خصوص طی 5 تا 10 سال آینده افزایش می یابد.گسترش آن به حدی است که ازهر سه زن بالای 50 سال یک نفر و ازهر پنج مرد، یکی دچار پوکی استخوان میشود.
لازم است بدانیم طبق آمارها، 20 تا 30 جمعیت عمومی در ایران دچارپوکی استخوان هستند.
جهت پبشگیری ازپوکی استخوان عوامل خطر زیر که قابل کنترل هستند بایستی مدیریت شوند:1_ کمبود کلسیم و ویتامین دی2_ نداشتن فعالیت فیزیکی و ورزش نکردن3_مصرف سیگار و الکل
اما عوامل خطر زیر غیرقابل کنترل هستند:سن (افزایش سن) جنسیت (زنان بیشتر در معرض خطرند) سابقه خانوادگی (وراثت)
فوایدتشخیص زودهنگام پوکی استخوان:کاهش هرینه های درمانی و اقتصادی جلوگیری ازوابستگی وحفط استقلال کاهش خطر مرگ ومیر ناشی از شکستگی های شدیدتوصیه های غربالگری برای این ببماری:ارزیابی بالینی برای تمام زنان بالای 50سال
ابتلا به بیماریهای یا شرایط زیر شانس ابتلا به پوکی استخوان را افزایش میدهد:بیماری‌های مزمن کبد و کلیه، کم کاری و پرکاری تیروئید، آرتریت روماتوئد، بی اشتهایی عصبی، افرادبزرگسال با وزن کمتراز57 کیلوگرم یا نمایه توده بدنی (نسبت قد به سن) کمتراز20 راه تشخیص این بیماری:بهترین ودقیق ترین راه تشخیص، سنجش تراکم استخوان هست که برای زنان بالای 65 سال و مردان بالای 70 سال توصیه میشود.ولی ارزیابی مجدد برای بیماران تحت درمان پوکی استخوان هر دو سال یکبار انجام خواهد شد.
توصیه های تغذیه ای:مهم ترین و موثر ترین ماده معدنی برای پیشگیری از پوکی استخوان کلسیم و ویتامین دی است که هم از طریق منابع کلسیم خصوصا لبنیات کم چرب و هم از طریق مکمل های کلسیم میتوان دریافت کرد و همچنین منابع ویتامین دی مانند تخم مرغ، جگر و ماهی و قرار گرفتن در معرض نور خورشید و مکمل ویتامین دی که مصرف آن به صورت ماهانه با دوز 50000 واحدی می باشد. تاکید به پیشروی از الگوی غذایی سالم به جای رژیم های غربی و فست فود ها.تقی رضاییکارشناس واحد مبارزه با بیماریهای غیرواگیر شبکه بهداشت و درمان شهرستان زرقان